Metabolizm można podzielić na trzy grupy procesów zachodzących w ciele: podstawowe procesy metaboliczne 75% (wzrost, oddychanie, praca organów, budowa i naprawa tkanek, etc.), trawienie 10% oraz aktywność fizyczną 15%. Problemy metaboliczne wywołują mnóstwo chorób, a wszystkie z nich są efektem niedoboru energii w komórkach. Około 50 milionów Europejczyków ma problemy ze spowolnionym metabolizmem, a blisko 75 milionów ma początkowe stadia cukrzycy typu 2. Substancje, z których pobieramy energię, to: węglowodany, tłuszcze i białka. Enzymy, hormony i neuroprzekaźniki umożliwiają przekształcanie kalorii w odpowiednią ilość energii i nieodkładanie się ich jako niechcianego tłuszczu. Żywność straciła dawną jakość, zawiera mnóstwo pestycydów, a coraz mniej mikro- i makroelementów. Do tego dochodzą złe nawyki żywieniowe, stres oraz urazy wszelkiego typu. Niedobór kilku ważnych składników odżywczych, takich jak: chrom, selen, magnez, witamina C oraz koenzym Q10, może mieć znaczny wpływ na metabolizm. Nieodzowne w tej kwestii jest współgranie hormonów produkowanych w tarczycy, trzustce i nadnerczach.

Mnóstwo ludzi ma problem z przemianą materii, w związku z brakiem równowagi hormonów tarczycy. Osoby z niedoczynnością tarczycy mają spowolniony metabolizm, są wrażliwe na niskie temperatury, często odczuwają zimno, pomimo aktywności fizycznej i zmniejszonej kaloryczności posiłków, mają problem ze zrzuceniem wagi. Osoby z nadczynnością tarczycy mają: szybki metabolizm, często są nerwowi, odczuwają niepokój i szybko tracą wagę, pomimo zwiększonego apetytu. Za produkcję hormonów regulujących metabolizm odpowiada współpraca tarczycy i przysadki mózgowej. Przysadka produkuje hormon TSH (tyreotropinę), która zawiaduje produkcją hormonów tarczycy, w zależności od potrzeb organizmu. Zbyt niski poziom hormonów metabolicznych u dzieci spowalnia lub zatrzymuje ich rozwój psychofizyczny, a u dorosłych powoduje spowolnienie wszystkich procesów życiowych. Hormony produkowane przez tarczycę, to T3 (trójjodotyronina) postać aktywna i T4 (tyroksyna) postać pasywna. Tarczyca produkuje najwięcej T4 (80%), który w różnych tkankach jest przekształcany w T3. Proces ten jest zależny od enzymów zawierających selen. Przy nadwyżce T3 metabolizm znacznie przyspiesza, a przy niedoborze znacznie zwalnia. Zamiana T4 na T3 zachodzi głównie w wątrobie. Problem z tarczycą ma więcej kobiet niż mężczyzn.

Objawami obniżonego poziomu przemiany materii są: skrajne zmęczenie, zwiększona wrażliwość na zimno, obniżony nastrój i libido, nieregularne miesiączki, zaparcia, szumy w uszach, sucha skóra, wole, wypadanie włosów i łamliwość paznokci, przybieranie na wadze przy zmniejszonym apetycie. Choroba Hashimoto (zapalenie autoimmunologiczne tarczycy) zaczyna się często od przyspieszonego metabolizmu. Przeciwciała anty-TPO atakują komórki tarczycy produkujące hormony. Do chorób tarczycy zaliczamy także podostre zapalenie tarczycy (infekcja wirusowa) oraz poporodowe zapalenie tarczycy (nadczynność tarczycy przechodzi w niedoczynność tarczycy). Przyczynami spowolnionego metabolizmu są: niedobór selenu, nierównowaga jodu, problemy autoimmunologiczne, insulinooporność, zaburzenia hormonów płciowych, stres, borelioza, odstawienie palenia, czynniki genetyczne, leki, operacje lub leczenie tarczycy, infekcje wirusowe i nietolerancja glutenu (często przy Hashimoto). Według duńskich badań, ostra infekcja tarczycy odpowiada za 25% przypadków nagłych śmierci wśród młodych i zdrowych osób, których bezpośrednią przyczyną zgonu było zatrzymanie akcji serca. Warto też wspomnieć, że nadmiar estrogenu w stosunku do progesteronu może doprowadzić do przesadnej aktywacji układu odpornościowego, co może skutkować rozwojem chorób autoimmunologicznych, tj. Hashimoto. Niedoczynność tarczycy jest groźna w ciąży, bo zwiększa ryzyko poronienia, przedwczesnego porodu, niskiej masy urodzeniowej dziecka lub możliwości urodzenia martwego dziecka. Aby przebadać laboratoryjnie tempo przemiany materii należy określić poziom hormonów: TSH, T3, T4, anty-TPO (przeciwciał). Wysoki poziom anty-TPO może wskazywać na początkowe stadium niedoczynności tarczycy. Suplementacja selenem poprawia samopoczucie i pozwala zmniejszyć poziom przeciwciał anty-TPO, odpowiedzialnych za przewlekłe zapalenie tarczycy. Leczenie tarczycy preparatami hormonalnymi ma ograniczone działanie i skutkuje osteoporozą i chorobami układu sercowo-naczyniowego.

Insulinooporność może wywołać chorobę Hashimoto. Trzustka produkuje insulinę, która umożliwia glukozie wniknięcie do wnętrza komórki. Insulinooporność wiąże się z nadprodukcją insuliny, co negatywnie odbija się na metabolizmie. Kolejnym zaburzeniem metabolicznym jest nadczynność tarczycy, kiedy wszystkie procesy życiowe przebiegają na zwiększonych obrotach. W tym przypadku poziom T3 lub/i T4 jest podwyższony, natomiast TSH obniżony. Objawami podwyższonego tempa przemiany materii są: zmęczenie i problemy z koncentracją, obniżone libido, uczucie gorąca i pocenie się, utrata wagi, ogromny apetyt, bóle w mięśniach, kołatanie serca, drżenie rąk, wole, luźne stolce, zaburzenia miesiączkowania, nerwowość, niedobór wapnia i uszkodzenie serca. U kobiet w wieku 50+ częstym rodzajem nadczynności tarczycy jest wole guzkowe toksyczne. Główną przyczyną jest brak jodu, który tarczyca stara się zrekompensować poprzez zwiększoną aktywność. Chorobę może powodować również nadmierne i nagle spożycie jodu oraz stres. Choroba Gravesa-Basedowa (wole toksyczne rozlane) jest kolejną chorobą autoimmunologiczną, w której tarczyca jest nadmiernie pobudzona i jednorodnie powiększona (wole bez guzków). Występuje głównie u kobiet młodych i w średnim wieku, czasami towarzyszy jej wytrzeszcz oczu. Do przyczyn nadczynności tarczycy należą: niedobór selenu, nietolerancja glutenu, niedobór/nadmiar jodu, infekcje wirusowe, reakcje autoimmunologiczne, środki wykorzystywane do badań z kontrastem, leki (np.: lit), rozregulowane hormony płciowe, stres, palenie papierosów, czynniki dziedziczne i środowiskowe. Przy leczeniu nadczynności tarczycy stosuje się lek hamujący syntezę hormonów tarczycy, także operację lub promieniotwórczy jod, czasami podaje się hormony nadnerczy. Niestety wszystkie te metody mają dużo skutków ubocznych.

Tarczyca jest bardzo aktywnym gruczołem, przez który przepływa 5 litrów krwi na godzinę. To sprawia, że jest ona narażona na znaczny stres oksydacyjny (wolne rodniki, które uszkadzają tkanki). Dodatkowo alkohol, lekarstwa, metale ciężkie, toksyny i stres w życiu zwielokrotniają problem. Przy schorzeniach takich jak Hashimoto oraz chorobie Gravesa- Basedowa występuje ogromny stres oksydacyjny, stąd po raz kolejny podkreślam rolę suplementacji selenem, jako tarczy ochronnej dla tarczycy. Jego przyswajanie zwiększają witaminy: E, A, C, natomiast obniżają: cukier i wysoko przetworzona żywność. Selen również poprawia nastrój, polepsza sen, obniża cholesterol, wpływa korzystnie na płodność (zwiększa ruchliwość i żywotność plemników), redukuje stany zapalne, chroni przed zatruciem rtęcią oraz zmniejsza uczucie zmęczenia.

Z czynników, które również szkodzą tarczycy i naszej gospodarce hormonalnej, warto wymienić palenie papierosów (nadczynność tarczycy), natomiast przy rzucaniu palenia mamy do czynienia ze spowolnieniem metabolizmu. Poza tym negatywnym czynnikiem jest fluor (neurotoksyna), znajduje się w wodzie pitnej oraz większości past do zębów. Działa on jako antagonista jodu, blokuje hormony tarczycy i zwiększa produkcję TSH (niedoczynność tarczycy), ponadto upośledza układ odpornościowy i zwiększa ryzyko nowotworów. Rtęć jest antagonistą selenu, wytwarza wolne rodniki i blokuje procesy enzymatyczne. Może się kumulować w tarczycy. Występuje głównie w rybach, wypełnieniach amalgamatowych oraz szczepionkach. Są jeszcze takie związki jak goitrogeny, które naturalnie występują w żywności, a zaburzają zdolność tarczycy do wykorzystania jodu. Można je spotkać w: orzeszkach ziemnych, tofu, brokułach, warzywach kapustnych. Osoby z niedoczynnością tarczycy powinni tych produktów unikać, natomiast osoby z nadczynnością tarczycy powinni je stosować w diecie na obniżenie tempa metabolizmu.

W przypadku chorób tarczycy ważne są również: kontrolowanie poziomu cukru we krwi, redukcja stanu zapalnego w organizmie, zmiana niewłaściwych nawyków żywieniowych, utrzymywanie wagi w normie oraz dbanie o prawidłowe funkcjonowanie nadnerczy. Warto zadbać też o odpowiedni poziom cynku, kwasów tłuszczowych i witaminy D w organizmie. W Gabinecie Lemon Tree można na biorezonansie sprawdzić jakie jest obciążenie metalami ciężkimi, jakie są braki witamin i minerałów, jak również określić poziom hormonów i stan tarczycy oraz całego ciała.

                                                                                                                                                                  Anna Lemańska, Gabinet Lemon Tree

                                                                                                                                                                 Nadnoteckie Echa nr 32/1221/08.09.2020 r.