W swojej praktyce zawodowej spotykam mnóstwo ludzi z różnymi problemami, związanymi zarówno z ciałem, duszą, jak i umysłem. Zawsze staram się zapewnić pomoc w jak najbardziej kompleksowym ujęciu, gdyż tylko tak można uzyskać dość szybko, relatywnie satysfakcjonujące rezultaty.

Dziś chciałabym poruszyć problem toksycznych relacji, który jest powszechny, nawet wśród ludzi młodych, ale mało się o nim mówi, zwłaszcza w kontekście przemocy psychicznej, która często jest uznawana za nieistotną i mało szkodliwą społecznie, co jest bardzo błędnym podejściem.

Związki toksyczne są pełne manipulacji, niepokoju, niezrozumienia i krzywd, wyrządzanych często latami. W takich relacjach jest mnóstwo cierpienia, natomiast brak jest zaufania. Zwykle są to związki, w których dominuje jedna ze stron. Relacje te nie dają poczucia bezpieczeństwa, za to oferują niespełnienie i poczucie przymusu. Tutaj nie można mówić o: wsparciu, szacunku, miłości ani czułości. W przypadku takich par, pozory szczęścia i zakochania, mogą bardzo mylić. Przemoc psychiczna w tym wypadku dotyczy wymuszania na drugiej osobie czegoś, jak również na poniżaniu, umniejszaniu wartości partnera. Po dłuższym czasie osoba będąca ofiarą w tym związku, zaczyna wierzyć w to, że jest gorsza i do niczego się nie nadaje.

Im wyższy status społeczny, tym przemoc stosowana w relacji jest subtelniejsza i trudniejsza do uchwycenia. Dopiero przeanalizowanie wszystkich płaszczyzn związku daje pełny obraz toksyczności relacji. Często osoby będące w takich związkach nie mają świadomości swojej sytuacji. W takie niezdrowe relacje wchodzą na ogół osoby z deficytami, dorastające w środowisku, w którym zabrakło składowych niezbędnych do prawidłowego rozwoju psychoseksualnego, na przykład „zimny dom” - bez miłości. Takie osoby podświadomie wybierają nieodpowiednich dla siebie partnerów. Ofiary nagminnie bronią swoich oprawców, nawet jeśli bliska rodzina widzi, że dzieje się coś złego i próbuje interweniować.

Oprawcami w relacjach toksycznych są na ogół osobowości narcystyczne. Są to ludzie bardzo skupieni na sobie i działający sztywno według schematu. Również toksyczne bywają osoby z niską samooceną, ciche i wycofane oraz „maminsynkowie”, którzy noszą w sobie znaczne pokłady złości i nienawiści za poniżenia, związane z patologiczną relacją z matką. Ponadto można tu wymienić osoby mające braki emocjonalne.

Objawem toksycznej relacji jest częste kłamstwo, które dominuje w codziennej komunikacji partnerów i jest elementem manipulacji. Kłamstwo może dotyczyć na przykład: wydawania pieniędzy, kochanki, pornografii czy też ukrywania złych intencji. Kolejnym znaczącym objawem jest ciągłe poniżanie, często zakrywane zneutralizowanym przekazem, który ma sprawić żeby było miło i uśpić czujność drugiej osoby. W komunikacji można zauważyć również elementy pogardy i wrogości. Takie zachowanie ma na celu zniszczenie drugiej osoby i obniżanie jej poczucia wartości. Nawet jeśli te osoby mówią, że kochają, to ich czyny temu przeczą. Kolejnym elementem manipulacji jest szantaż emocjonalny, wymuszający konkretne działanie. Poza tym mamy do czynienia w takich przypadkach z bierną agresją, na przykład fochy, ciche dni, które to budzą napięcie i dyskomfort.

Najważniejsze to zapytać samego siebie czy w danym związku czuję się kochany, doceniany, szanowany, wspierany i czy mam poczucie bezpieczeństwa oraz czy przy partnerze mogę być sobą bez poczucia skrępowania. Jeśli odpowiedzi są negatywne, to należałoby problem przepracować na terapii, żeby zaraz po jego skończeniu nie wejść w podobny. Trzeba mieć świadomość swoich granic i tego dlaczego pozwalamy się tak traktować. Istotne jest też odbudowanie swojego poczucia wartości i określenie życiowych celów.

Anna Lemańska, Gabinet Lemon Tree
Nadnoteckie echa nr46/1183/12.11.2019r